Mới đây, tại buổi làm việc của Thủ tướng Phạm Minh Chính với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về tình hình, giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, Chủ tịch UBND TP.Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã đề nghị Chính phủ, Thủ tướng quan tâm xem xét ban hành cơ chế, chính sách "đặc thù, đột phá" để hoàn thiện các tuyến metro. 

Hiện Hà Nội chỉ có tuyến metro Cát Linh - Hà Đông và đoạn trên cao tuyến Nhổn - ga Hà Nội hoạt động, sau hàng chục năm đầu tư, xây dựng ẢNH: KHẮC HIẾU

Chia sẻ với Thanh Niên về cơ chế, chính sách "đặc thù, đột phá" để hoàn thiện các tuyến metro, một lãnh đạo Sở KH-ĐT Hà Nội cho biết các nội dung này chủ yếu nằm trong Đề án tổng thể đầu tư xây dựng hệ thống metro thủ đô được UBND TP.Hà Nội xây dựng. Trong đề án nêu ra 23 giải pháp tổng thể để hiện thực hóa hơn 10 tuyến metro trên địa bàn thành phố.

Cụ thể, Hà Nội đưa ra 4 chính sách về quy hoạch, trong đó cho phép Hà Nội được điều chỉnh chức năng sử dụng các khu đất trong khu vực TOD để khai thác quỹ đất và khai thác giá trị gia tăng thêm từ đất trong khu vực TOD. Trên cơ sở Quy hoạch thủ đô, Quy hoạch chung thủ đô thì cho phép Hà Nội lập phương án tuyến, vị trí công trình tuyến metro. Nội dung trình tự thủ tục lập, thẩm định vị trí và khu vực TOD do Hà Nội quyết định...

4 chính sách về thu hồi đất, đền bù, hỗ trợ, tái định cư, trong đó cho phép Hà Nội quyết định nội dung, trình tự, thủ tục thực hiện dự án thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư độc lập. Cho phép Hà Nội thực hiện giải phóng mặt bằng theo 2 giai đoạn, đồng thời quyết định chính sách đặc thù về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, tạm cư đối với người dân bị ảnh hưởng trong các dự án metro...

Thành phố cũng nêu ra 4 chính sách về huy động vốn, trong đó cho phép được thu và sử dụng 100% tiền thu đối với 3 khoản thu để tái đầu tư xây dựng metro.

Cạnh đó là 8 chính sách về công tác lập đề xuất dự án, các thủ tục liên quan đến dự án; 1 chính sách về quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật công nghệ; 1 chính sách về quản lý khai thác, đó là cho phép Hà Nội hỗ trợ các doanh nghiệp huy động vốn như bảo lãnh vay vốn, hỗ trợ lãi suất… để mua sắm đầu máy, toa xe; 1 chính sách về đào tạo nguồn nhân lực, trong đó cho phép Hà Nội bố trí kinh phí để đặt hàng với các trường nghề thực hiện đào tạo nhân lực có trình độ cơ bản về vận hành metro.

Liên quan đến công tác đầu tư, xây dựng hệ thống metro ở Hà Nội, Phó chủ tịch UBND TP.Hà Nội Dương Đức Tuấn cho biết, theo Quy hoạch chung xây dựng thủ đô Hà Nội và Quy hoạch Giao thông vận tải thủ đô đến 2030 tầm nhìn đến 2050, hệ thống metro có 10 tuyến với trên 410 km. Thành phố đang điều chỉnh Quy hoạch chung, bổ sung 5 tuyến đường sắt dài 200 km. Như vậy đến năm 2045 tầm nhìn đến 2065, Hà Nội sẽ có 15 tuyến metro với tổng chiều dài 617 km.

Ông Tuấn cho biết thêm, thời gian vừa, việc xây dựng các tuyến metro gặp nhiều thách thức. Hiện chỉ có tuyến metro Cát Linh - Hà Đông và đoạn trên cao tuyến Nhổn - ga Hà Nội hoạt động.

Thành phố phấn đấu đến năm 2035 hoàn thành đầu tư xây dựng, vận hành 10 tuyến metro với tổng chiều dài 418 km, nhu cầu vốn 37 tỉ USD. Tuy nhiên, qua rà soát nguồn vốn đầu tư công và tổng hợp khả năng cân đối các nguồn vốn có thể huy động khác, thành phố dự kiến cân đối được trên 28 tỉ USD, cần T.Ư hỗ trợ hơn 8 tỉ USD.

Đến năm 2045, Hà Nội sẽ đầu tư xây dựng 5 tuyến còn lại (dài 200 km) để hoàn thành đưa vào vận hành, với nhu cầu vốn khoảng 18 tỉ USD.