100 năm báo chí cách mạng Việt Nam: Khai sinh tờ báo cách mạng đầu tiên

Thứ 4, 04/06/2025 | 11:20:00

2,036 lượt xem

Chia sẻ

Đầu những năm 1920, khi phong trào yêu nước ở VN lâm vào khủng hoảng, sự phát triển của cách mạng đòi hỏi một lực lượng tiên phong mới, một tổ chức chính trị đúng đắn và đặc biệt là một tờ báo cách mạng để truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin.

Ngày 5.6.1911, tại bến cảng Sài Gòn, Nguyễn Ái Quốc rời VN trên con tàu Amiral Latouche-Tréville trong vai trò phụ bếp. Đây là điểm khởi đầu cho hành trình bôn ba khắp thế giới của người thanh niên yêu nước, với mục tiêu tìm ra con đường giành độc lập cho dân tộc VN.

100 năm báo chí cách mạng Việt Nam: Khai sinh tờ báo cách mạng đầu tiên- Ảnh 1.

100 năm báo chí cách mạng Việt Nam: Khai sinh tờ báo cách mạng đầu tiên- Ảnh 2.

Báo Thanh Niên - tờ báo cách mạng đầu tiên của VN ẢNH: TƯ LIỆU

Ngòi bút mở đường

Thuở đầu đặt chân đến đất Pháp, Nguyễn Ái Quốc chưa có gì trong tay ngoài ý chí sắt đá và khát vọng giải phóng dân tộc. Không xuất thân từ môi trường báo chí chuyên nghiệp, nhưng Người sớm nhận ra: Muốn đánh thức lương tri cá nhân, muốn tranh đấu giữa nơi ngôn luận sôi động của phương Tây, thì phải có một vũ khí - đó là ngòi bút sắc bén.

Không trường lớp chính quy, lấy thực tiễn để rèn giũa, Nguyễn Ái Quốc học viết báo bằng những mẩu tin tiếng Pháp chỉ 5 - 6 dòng, rồi dần dần viết dài hơn, không chỉ là tin tức, mà còn là bài nghị luận, phiếm luận, rồi truyện ngắn, sáng tác văn chương... Người trở thành một cây bút của báo chí cánh tả, và cộng tác với nhiều tờ báo ở Pháp. Bút danh Nguyễn Ái Quốc được ghi dưới 86 bài viết đăng trên nhiều báo khác nhau. Cuối năm 1924, khi tới Quảng Châu, Trung Quốc, Nguyễn Ái Quốc tích cực chuẩn bị cho việc thành lập Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên. Để tăng cường truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, thức tỉnh thanh niên, công nhân và nhân dân VN, phổ biến các phương pháp tiến hành cách mạng, Người chủ trương thực hiện một tờ báo. Ngày 21.6.1925, Nguyễn Ái Quốc sáng lập báo Thanh Niên - tờ báo cách mạng đầu tiên bằng tiếng Việt, phát hành hằng tuần, in trên giấy sáp với số lượng khoảng 100 bản mỗi kỳ.

Nguyễn Ái Quốc không chỉ sáng lập mà còn trực tiếp chỉ đạo và tham gia vào quá trình viết, biên tập, in ấn và phát hành tờ báo. Trong nhiều bài viết, Người luôn thể hiện rõ thông điệp: "Cách mệnh là phá cái cũ đổi ra cái mới, phá cái xấu đổi ra cái tốt (Đường Kách Mệnh, 1927). Chính vì vậy, tờ Thanh Niên không chỉ là phương tiện thông tin mà còn là công cụ giác ngộ chính trị.

Các tác phẩm báo chí của Nguyễn Ái Quốc đăng trên báo Thanh Niên và các báo quốc tế thời kỳ này không chỉ là sự kết hợp giữa lý luận cách mạng với ngôn ngữ sắc sảo, mà còn mang tính định hướng chiến lược, góp phần quan trọng vào sự ra đời của Đảng Cộng sản VN. Chính từ hành trình kiên trì ấy, Nguyễn Ái Quốc đã trở thành người thắp sáng ngọn lửa, mở đường cho nền báo chí cách mạng nước nhà.

Báo Thanh Niên - tờ báo cách mạng đầu tiên

Tờ báo xuất bản mỗi tuần một kỳ, thường ra 4 trang, nhưng có khi chỉ có 2 trang hoặc lên đến 5 trang. Khổ báo không đều nhau, nhưng thường là 18 x 24 cm. Trang báo chia làm hai cột, đăng tải các bài nghị luận, tin tức, vấn đáp, khẩu hiệu, minh họa… Các bài viết trên báo Thanh Niên thường ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, có tính thuyết phục cao. Bài dài nhất, có khi đăng tải thành 2, 3 kỳ cũng chỉ dưới 1.000 chữ. Các bài viết thường là 300 - 500 chữ.

100 năm báo chí cách mạng Việt Nam: Khai sinh tờ báo cách mạng đầu tiên- Ảnh 3.

Chủ tịch Hồ Chí Minh với các đại biểu dự Đại hội lần thứ III những người viết báo VN (8.9.1962) ẢNH: TƯ LIỆU TTXVN

Tờ Thanh Niên xuất bản bí mật ở Quảng Châu, Trung Quốc. Sau khi in xong, phần lớn các số báo được bí mật chuyển về VN. Tờ báo đã trở thành ngọn đuốc soi đường, khơi dậy niềm tin, lý tưởng và hun đúc tinh thần yêu nước và ý chí cách mạng trong lòng thanh niên VN: "Báo Thanh Niên do Bác sáng lập và viết nhiều bài, mỗi lần mang về nước là chúng tôi truyền tay nhau đọc đến nhàu nát, rồi chép đi chép lại đến thuộc lòng. Lúc này, tuy chưa được gặp Bác nhưng qua sách, báo của Bác, chúng tôi đã học được ở Bác rất nhiều. Học Bác về lý tưởng cách mạng và cách làm cách mạng. Học Bác về cách tổ chức một đoàn thể. Học Bác về chủ nghĩa yêu nước thương dân, ghét bọn ăn bám, bóc lột. Bài học đầu tiên mà Bác dạy cho chúng tôi là bài học "tư cách người cách mạng" (Hoàng Quốc Việt, Con đường theo Bác, NXB Thanh Niên, năm 1990).

Báo Thanh Niên duy trì hoạt động trong khoảng 5 năm (1925 - 1930). Báo kết thúc khi Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên phát triển thành nhiều tổ chức cách mạng ở trong nước, mỗi tổ chức lại có một tờ báo riêng làm cơ quan ngôn luận. Tiếp bước Thanh Niên là nhiều tờ báo bí mật của Đảng ở trong nước lần lượt ra đời trước và ngay sau ngày 3.2.1930, từ Tranh Đấu, Cờ Vô Sản, Đỏ, Lao Động đến Người Lao Khổ, Sóng Cách Mệnh, Xi Moong, Than, Bồi Bếp...

Với vai trò của báo Thanh Niên, ngày 5.2.1985, Ban Bí thư T.Ư Đảng ra Quyết định số 52/QĐ-TW lấy ngày 21.6 hằng năm làm ngày Báo chí VN. Đến 21.6.2000, nhân kỷ niệm 75 năm ngày ra đời báo Thanh Niên, Bộ Chính trị - theo đề nghị của Hội Nhà báo VN - đã quyết định đổi tên thành "Ngày Báo chí Cách mạng VN".

Theo Đoàn Khuyên-Đăng Huy/ Thanh niên

https://thanhnien.vn/100-nam-bao-chi-cach-mang-viet-nam-khai-sinh-to-bao-cach-mang-dau-tien-185250603222540555.htm

Từ khóa

Lời bình của bạn
Gửi ý kiến

Tin cùng chuyên mục

Khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm Ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1/7/1915 - 1/7/2025), sáng 29/6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm...

11:00 - 29/06/2025

357 lượt xem

Thêm một cô gái vừa đăng quang hoa hậu

Chung kết Hoa hậu Trái đất Việt Nam 2025 khép lại với chiến thắng thuộc về thí sinh Ngô Thị Trâm Anh đến từ Hải Phòng.

08:31 - 29/06/2025

378 lượt xem

Phu nhân Tổng Bí thư mời Tổng Giám đốc UNESCO thưởng thức tiệc trà

Phu nhân Tổng Bí thư Ngô Phương Ly và Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay dự Triển lãm "Chúng tôi CÓ THỂ"

07:58 - 28/06/2025

978 lượt xem

Đến Hà Giang, đi 500m phải dừng lại một lần

Hà Giang khiến người ta mê mẩn bởi các cung đường đèo hiểm trở ẩn mình trong sương sớm, bởi vách núi cao sừng sững… nhưng cũng khiến ta bật khóc với những...

14:44 - 27/06/2025

1,403 lượt xem